Biografia

Helena Anna Maria Blum urodziła się 15 maja 1904 r. w Wiedniu jako córka Fryderyka Bluma (herb) i Klaudii Anny z domu Zapłatyńskiej.

Po złożeniu matury zapisała sie na Wydział Humanistyczny Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie, wybierając jako główny przedmiot historię sztuki, a jako poboczny - archeologię. W czasie studiów słuchała wykładów i uczęszczała na seminaria wybitnych profesorów - m in. Mieczysława Tretera, Kazimierza Twardowskiego, Edwarda Porębowicza, Mieczysława Gębarowicza, Leona Kozłowskiego, Władysława Podlachy.Dyplom doktorski uzyskała w r. 1932 na podstawie pracy pt. Kierunki o typie konstrukcyjnym w nowoczesnej sztuce polskiej.

Już w 1923 r. pracowała w Muzeum im. Lubomirskich stanowiacym dział Narodowego Zakładu im. Ossolińskich we Lwowie, początkowo jako stypendystka, od 1928 r. jako pracownik nieetatowy, a od 1931 r. na stanowisku asystenta. Niezwykle uzdolniona, otrzymała w 1937 r. roczne stypendium rządu francuskiego i trzymisięczne stypendium Funduszu Kultury Narodowej w Warszawie na dalsze studia za granicą. Muzeum im. Lubomirskich, doceniając zdolnosci Heleny Blum, dofinansowało jej pobyt za granicą stawiając warunek skierowania zainteresowań stypendystki przede wszystkim na zagadnienia związane z muzealnictwem.

W Paryżu uczęszczała na Wyższy Kurs Muzeografii przy Ecole du Louvre, który zakończyła w 1938 r. pracą dyplomową pt. Urządzenie wystawy klasycznego malarstwa francuskiego z XVII i XVIII wieku. Korzystając z pobytu za granicą zapoznała się nie tylko z muzealnictwem francuskim, ale także z muzeami Berlina, Drezna, Brukseli, Londynu i Cambridge. Po powrocie do kraju przebywała we Lwowie do r. 1944, kiedy to z uwagi na sprawy rodzinne przeniosła się do Krakowa.

Atmosfera Krakowa odpowiadała osobowości Heleny Blum i rychło ją wciągnęła. Już w czerwcu 1945 r. podjęła pracę w Muzeum Narodowym, w 1947 r. otrzymała tytuł kustosza.

Dalsze losy Heleny Blum wiążą się ściśle z Muzeum, w ktorym pracowała przez trzydzieści lat, do chwili przejścia na emeryturę w roku 1974. Doceniając Jej zdolności organizacyjne i szroką wiedzę, dyrekcja powierzała jej odpowiedzialne stanowiska. I tak w 1950 r. została kierownikiem działu grafiki, a od 1957 r. była kierownikiem dwóch działów: Działu III - Ryciny, rysunki i akwarele i Działu II - Nowoczesne malarstwo i rzeźba polska. W 1951 r. powołano ją na członka Komisji Zakupu Muzealiów Muzeum Narodowego w Krakowie, zaś w 1965 r. - mianowano kuratorem. W 1955 r. została samodzielnym pracownikiem naukowym otrzymując tytul docenta.Helena Blum położyła wielkie zasługi w całokształcie pracy Muzeum. Doprowadziła do uporządkowania i odpowiedniego zorganizowania Działu Grafiki.

Jej dziełem jest stworzenie Galerii Nowoczesnego Malarstwa i Rzeźby Polskiej w dwóch oddziałach - w Sukiennicach i Nowym Gmachu. Dzięki swojej niespożytej energii i licznym kontaktom z artystami, niejednokrotnie darzącymi Ją przyjaźnią, pozyskała wiele cennych dzieł, które wzbogaciły zbiory sztuki nowoczesnej, głównie krakowskiej. Ekspozycja w Nowym Gmachu, powstała z początkiem lat sześćdziesiątych, została pozytywnie oceniona przez historyków sztuki, znawców problematyki i krytyków, zarówno polskich, jak i obcych.

Wielki entuzjazm Heleny Blum pozwolił Jej na zorganizowanie ważnych wystaw czasowych, takich jak: Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej, Wojciecha Weissa, Odilona Redona i Józefa Mehoffera. Przygotowała także wiele wystaw sztuki polskiej za granicą, np. w Indiach (w 1958 r. grafika polska), Japonii (w 1960 r. grafika polska), Czechosłowacji (w 1963 r. wystawa w Chebie - grafika Odilona Redona i tamże, w 1964 r. - malarstwo polskie). W 1970 r. wystawa Sztuka polska około roku 1900 została zaprezentowana w Pradze, Bratysławie i Sofii. Do prac wystawienniczych Heleny Blum należą także mniejsze w swym zakresie, lecz nie mniej cenne ekspozycje, jak cykl Warszstat malarza realisty (Aleksander Orłowski, Jan Piotr Norblin, Stanisław Noakowski) czy jubileuszowe wystawy Leona Wyczółkowskiego i Piotra Michałowskiego.Helena Blum była bardzo aktywna w środowisku artystycznym Krakowa. Bywała na otwarciach wszystkich wystaw, odwiedzała pracownie artystów, wysłuchiwała wypowiedzi twórców i znawców.

Uderzała jej wrażliwość i zrozumienie nowych kierunków w plastyce: stąd prowadziła droga do wielu publikacji o sztuce zarówno początków XX wieku, jak i współczesnej. Przez długi czas m.in. pisywała recenzje z wystaw dla Tygodnika Powszechnego.[...]Głęboka wiedza Heleny Blum skłoniła Uniwersytet Wrocławski do powierzenia jej wykladów i seminariów z zakresu historii sztuki nowoczesnej polskiej i powszechnej, które prowadziła przez szereg lat, w tejże uczelni kierowała również seminariami dyplomowymi.

Przez kilka lat miała wykłady z historii sztuki w Instytucie Filologii Polskiej i dla słuchaczy podyplomowego studium nauczycielskiego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie.

Helena Blum nalezała do organizacji zrzeszających historyków sztuki i krytyków. Od 1951 r. była członkiem Komisji Teorii Sztuki PAN oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA. Bardzo czynnie działała w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki. W latach 1945-1948 piastowała godność sekretarza krakowskiego Oddziału, w latach 1945-1952 była członkiem Zarządu Głównego SHS w Warszawie, a następnie do roku 1954 - członkiem Komisji Rewizyjnej i Komisji Kwalifikacyjnej, w latach 1960-1962 - członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej w Zarządzie Głównym SHS w Warszawie. Kilkakrotnie też reprezentowała Stowarzyszenie jako delegat na walnych zjazdach.

W 1955 r. otrzymała Srebrny Krzyż Zasługi i Medal X-lecia PRL, w 1966 r. - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Całe życie Heleny Blum upłynęło na pracy w Muzeum, organizowaniu wystaw, wizytach w pracowniach artystów i kontaktach z nimi, na pracy naukowej. Znajdowała też czas na życie rodzinne. I tak było do ostatnich chwil. Odchodząc od nas w dniu 20 marca 1984 roku pozostawiła nie dokończoną pracę monograficzną o Marii Jaremie.

Znał osobę Heleny Blum cały Kraków, znano Ją w Polsce, a także zagranicą. Z Jej charakterystyczną sylwetką kojarzą się wszystkie wystawy i ważniejsze wydarzenia w życiu plastycznym Krakowa. [...]